İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Bakanlıkta medya temsilcileriyle bir araya gelerek, TBMM Genel Kurulunun gündeminde bulunan, trafik cezalarının artırılmasına ilişkin hükümlerin yer aldığı Karayolları Trafik Kanunu'nda değişiklik yapılmasına ilişkin yasa tasarısını anlattı.
Bakan Yerlikaya, 36 maddelik yasa tasarısının amacının kazaları önlemek, can kayıplarını en aza indirmek, sürücü davranışlarını olumlu yönde değiştirmek ve zamanla trafik kültürünü oluşturmak olduğunu söyledi.
Yerlikaya, caydırıcılığın trafik kültürünün temel taşı olduğunu vurgulayarak, şöyle konuştu: “Caydırıcılık, trafik kültürünün gelişmesini ve yerleşmesini sağlayan temel unsurdur. Karayolu güvenliği alanında, sürücülerin kurallara uymasını sağlamak ve kural ihlallerini azaltmak için caydırıcı önlemlerin alınması büyük önem taşımaktadır. Trafik caydırıcılığı sadece bir yaptırımlar sistemi olarak değil, çok katmanlı bir mekanizma olarak görülmelidir. Toplumda güvenli yaşam kültürü.”
Yerlikaya, trafik cezalarının sadece yaptırım olmadığını kaydederek, şöyle konuştu: “Trafik cezaları ile caydırıcılık arasında doğrudan ve güçlü bir ilişki vardır. Etkin ve adil bir yaptırım sistemi, bireylerin kurallara uyumunu artırır, sürücü alışkanlıklarını olumlu yönde değiştirir, toplumsal farkındalığı geliştirir ve en önemlisi can kayıplarını azaltır. Dolayısıyla para cezaları sadece bir yaptırım değil, aynı zamanda trafik kültürünün dönüşümünü de garantileyen bir araç stratejisidir”.
“SOSYAL DİRENİŞ YOK”
Bakan Yerlikaya, günde 17,4 kişinin, yılda 6 bin 351 kişinin trafik kazalarında hayatını kaybettiği bir yerde caydırıcılık ve denetimle ilgili tüm mekanizmaları masaya koyarak öneriyi ön yargısız bir şekilde hazırladığını belirtti.
Teklifle ilgili toplumsal bir direnç olup olmadığına ilişkin soru üzerine Bakan Yerlikaya, şunları söyledi: “Toplumsal bir direnç olduğuna katılmıyorum. Anket yapıyoruz, toplumun nabzını tutuyoruz. Trafik kuralları, yol güvenliği ve toplumdaki yaşam hakkı konusunda oy oranı yüzde 85'in çok üzerinde. Bir direnç yok. Toplum yolun en iyisini istiyor ve kuralların içselleştirilmesini, doğru takip edilmesini ve kontrol edilmesini istiyor.”
“SÜRÜŞ KURSLARI YENİLENMELİ”
Bakan Yerlikaya, Milli Eğitim'in idaresi ve idaresinde sürücü kurslarının olduğuna dikkat çekerek, şöyle konuştu: “Bence orası tamamen elden geçirilmeli. Bir nimet kolayca verildiğinde, o nimetin mutlaka komplikasyonları olur. Bakın “A” ülkesinde, “B” ülkesinde nasıl ehliyet alınıyor. Bu toplumsal bir mesele. Ehliyetinizi 18 yaşında aldınız, hiçbir işlem yapılmadı, kurallara uyuyorsunuz. Ama bu yol güvenliğiniz için yeterli değil. Diğerleri de Uyarsanız kurallarıyla güvenliğiniz garanti altına alınacaktır. Şirket diyor ki; «2024 yılında cinayetler 2023 yılına göre yüzde 11,8 azalarak 2 binin altına düştü. Şu anda trafikte ölenlerin sayısı 3,5 kat daha fazla” dedi.
“Caydırıcılığın düşmanı aftır”
Yasanın yürürlüğe girmesinden sonra uygulanacak yaptırımlar için af olup olmayacağı sorusu üzerine Yerlikaya, şunları söyledi: “Caydırıcılığın düşmanı aftır. Bunlar zıt kutuplardır. Af olduğunda caydırıcılığı terk etmeliyiz, caydırıcılık olmadığında ise tüm kuralları terk etmeliyiz.”
Bakan Yerlikaya, söz konusu teklifin AKP grubunun teklifi olduğunu belirterek, şöyle konuştu: “Benim teklifim değil, AK Parti grubumuzun 36 maddelik kanun teklifidir. Bu kanun 1 Ocak 2026'da yürürlüğe girecek. Grup başkanımızın söylediği şu: “4-5-6 haftalık bir süre içerisinde bunu toplumla daha fazla konuşarak, içselleştirerek Meclis'ten çıkaracağız. Çalışma bu şekilde yürütülecek.”
“HİÇBİR CİRO SORUNUMUZ YOK”
Cezaların yüksek olduğu yönündeki eleştirilere ilişkin Bakan Yerlikaya, şunları söyledi: “Ciro çekmemizde bir sıkıntı yok. Buradan gelecek paraya ihtiyacımız yok. Medya 'Cezalar buradan buraya gelir' derken aynı medya 'Bu dönemde böyle bir kaza olur mu?' diyor. Bunu nasıl yapacağız? Denetimleri yüzde 50 artırabilecek noktadayız. İnsanlar kurallar ister; 'Ben uyum sağlıyorum, onlar da yapsın' diyorlar.”
2 YENİ UYGULAMA GELİYOR
Bakan Yerlikaya ayrıca 2 yeni uygulama geliştirdiklerini ve yakın zamanda kamuoyuyla paylaşacaklarını belirterek, şunları söyledi: “Radarla ilgili bir uygulama yapacağız. Sürücü yola çıktığında takip edeceği rota sistemine girdiğinde yolda kaç tane radar uygulamasının olduğunu görecek ama yerlerini bilemeyecek. Diğeri ise 'Görevini Yaptı' uygulaması. Patentini aldık. Ekranda trafik ve kamu düzeniyle ilgili iki bölüm olacak. Vatandaşlar Trafikte veya çevresinde asayişin farkında olacaklar.” İlgili gördüğü olumsuz durumları tespit edip buradan bize gönderecek, biz de gereğini yapacağız” dedi.
Kural İhlalini Uzatanlara 25 BİN TL
Bakan Yerlikaya'nın detaylı olarak açıkladığı tasarıda yer alan hükümlerden bazıları şöyle;
- Saldırganlık amacıyla araçtan inen kişiye 180 bin lira para cezası, 60 gün süreyle ehliyet iptali ve araç kullanma yasağı uygulanacak.
- Düğün konvoyuyla yolu kapatanlara 90 bin lira para cezası, 60 gün ehliyet iptali ve araç kullanma yasağı; Bu ihlalin köprü, tünel, viyadük ve otoyollarda gerçekleşmesi halinde cezalar iki katına çıkarılacak.
- Aracın dışına çıkanlara 90 bin lira para cezası verilecek, 60 gün süreyle ehliyet iptal edilecek ve araç kullanma yasağı uygulanacak.
- Drift yapanlara 140 bin lira para cezası verilecek, ehliyet iptal edilecek ve 60 gün araç kullanma yasağı uygulanacak.
- “Dur” ihtarına uymayanlara 200 bin lira para cezası, 60 gün ehliyet iptali ve sürüş yasağı verilecek.
- Araçta yüksek sesle müzik dinlemekten 3 bin TL, mevzuata aykırı ses sistemi kurmaktan ise 21 bin TL para cezası kesilecek ve bu araçlara 30 gün süreyle sürüş yasağı getirilecek, cihazlar sökülerek iade edilecek.
- Cep telefonu kullanımında 5 bin TL, aynı yıl içerisinde 2'nci ihlalde 10 bin TL, 3'üncü ihlalde 20 bin TL para cezası verilecek ve ehliyet 30 gün süreyle geri alınacak.
- Alkollü araç kullananlara 25 bin lira para cezası verilecek ve 6 ay süreyle ehliyet iptal edilecek. 5 yıl içinde ikinci kez ihlalde 50 bin TL para cezası verilecek ve lisans 2 yıl süreyle iptal edilecek. Üçüncü ihlalde ise 150 bin TL para cezası verilecek ve lisans 5 yıl süreyle iptal edilecek.
- Emniyet kemeri takmayanlara 2 bin 500 TL ceza verilecek.
- Ambulans ve itfaiye ekiplerine öncelik verilmemesi halinde 46 bin lira para cezası, ehliyetine el konularak 30 gün süreyle trafik yasağı uygulanacak, geçiş hakkı olan diğer araçlara öncelik verilmemesi halinde ise 15 bin lira para cezası uygulanacak.
- Kırmızı ışıkta ilk kez geçenlere 5 bin TL, ikinciye 10 bin TL, üçüncüye ise 15 bin TL ceza kesilecek.
- Ayrıca sosyal medyada kural ihlalini övenlere 25 bin TL para cezası verilecek.
- Yerleşim yerlerinin içinde ve dışında hız sınırlarının ihlali durumunda da cezalar ağırlaştırılacak.